Mở rộng dân chủ, phát huy
quyền làm chủ của nhân dân là mục tiêu, đồng thời là động lực bảo đảm cho thắng
lợi của cách mạng, của công cuộc đổi mới của Đảng và Nhà nước. Phát huy quyền
làm chủ của nhân dân ở cơ sở là khâu quan trọng, là nhiệm vụ trọng tâm và
thường xuyên của Đảng và chính quyền các cấp, vì vậy Ban chấp hành trung ương
Đảng đã ban hành Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 18/02/1998 về xây dựng và thực hiện
Quy chế dân chủ ở cơ sở. Chỉ thị nói rõ “Nhà nước cần ban hành quy chế dân
chủ ở cơ sở có tính pháp lý, yêu cầu mọi người, mọi tổ chức ở cơ sở đều phải
nghiêm chỉnh thực hiện. Quy chế dân chủ cần được xây dựng cho từng loại cơ sở,
doanh nghiệp, bệnh viện, trường học, viện nghiên cứu, cơ quan hành chính… phù
hợp với từng loại cơ sở”. Sau 15 năm thực hiện, Chỉ thị số 30-CT/TW được các ngành, các cấp triển
khai thực hiện sâu rộng, từng bước vững chắc và thực sự đi vào cuộc sống đạt kết
quả khá toàn diện; Dân chủ trực tiếp ở cơ sở được mở rộng, nhân dân được bàn và
quyết định những công việc quan trọng, thiết thực, gắn liền với lợi ích của
mình; quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân được bảo vệ. Phương châm “Dân biết,
dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” từng bước đã được thể chế hóa và đi vào cuộc sống.
Để tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, ngày 07 tháng 01 năm 2016 Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận Số
120-KL/TW về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và
thực hiện quy
chế dân chủ ở cơ sở và Chính phủ ban hành
NĐ 04/2015/NĐ-CP ngày 09/01/2015 về thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ
quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập. Riêng lĩnh vực giáo dục
đào tạo, việc thực hiện các văn bản trên, còn lồng ghép thực hiện Quyết định số
04/2000/QĐ-BGD&ĐT ngày 01/03/2000 về việc thực hiện quy chế dân chủ trong
nhà trường của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành.
Thực hiện dân chủ
trong nhà trường là nhằm thực hiện tốt nhất, có hiệu quả nhất những điều Luật
Giáo dục quy định theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”
trong các hoạt động của nhà trường thông qua các hình thức dân chủ trực tiếp,
dân chủ đại diện; đảm bảo cho công dân, cơ quan, tổ chức được quyền giám sát,
kiểm tra, đóng góp ý kiến tham gia xây dựng sự nghiệp giáo dục, làm cho giáo
dục thực sự là của dân, do dân và vì dân; qua đó, nhằm phát huy quyền làm chủ
và huy động tiềm năng trí tuệ của hiệu trưởng, nhà giáo, người học, đội ngũ cán
bộ, công chức trong nhà trường theo luật định, góp phần xây dựng nền nếp, trật
tự, kỷ cương trong mọi hoạt động của nhà trường, ngăn chặn các hiện tượng tiêu
cực và tệ nạn xã hội, thực hiện nhiệm vụ phát triển giáo dục phù hợp với đường
lối, chủ trương của Đảng và luật pháp Nhà nước.
Quận
Bình Thạnh hiện có 70 trường công lập trong đó có 25
trường mầm non, 23 trường tiểu học, 15 trường THCS, 06 trường THPT, 01 trường
TC nghề với trên 81.000 học sinh, gần 4.000 cán bộ, giáo viên, nhân viên và là
một trong những quận có nhiều cơ sở giáo dục trên địa bàn Thành phố, vì vậy
trong những năm qua, việc chỉ đạo, triển khai tổ chức thực hiện quy chế dân chủ
ở cơ sở tại các trường học, luôn được các cấp ủy Đảng quan tâm chỉ đạo thực hiện
góp phần xây dựng tập thể vững mạnh, nội bộ đoàn kết, ổn định, nâng cao chất lượng
dạy và học hiệu quả, tạo được uy tín trong phụ huynh và vị thế trong xã hội. Thực tế cho thấy
nơi nào Ban giám hiệu và Công đoàn các trường học quan tâm thực hiện tốt quy
chế dân chủ thì nơi đó nội bộ ổn định, đoàn kết; tạo động lực cho
giáo viên, nhân viên phát huy tính chủ động sáng tạo, làm việc nhiệt tình có
trách nhiệm góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ dạy và học; đồng thời chất
lượng giảng dạy trường đó tốt và có nhiều học sinh đạt giải cao trong các thi
cấp thành phố, cấp quốc gia và các nước trong khu vực.
Việc thực hiện quy chế dân chủ trong nhà trường đã phát huy được vai
trò trách nhiệm của người đứng đầu trong việc công khai, minh bạch các chủ
trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, kế hoạch tuyển sinh đầu năm
học, các khoản đóng góp của phụ huynh học sinh; các quy định của nhà trường như
tiêu chuẩn thi đua, công tác tuyển dụng, nâng bậc lương, thuyên chuyển điều động
giáo viên; thời khóa biểu giảng dạy của giáo viên và các chế độ chính sách đối
với cán bộ giáo viên – người lao động ... với nhiều hình thức phong phú như
niêm yết tại trường, trên trang thông tin điện tử của nhà trường để phụ huynh,
học sinh và giáo viên, nhân viên nhà trường thuận tiện trong việc theo dõi,
liên hệ công tác và trao đổi các thông tin khi có nhu cầu; duy trì tốt chế độ họp
chi bộ, họp Ban chỉ đạo, họp hội đồng sư phạm định kỳ hàng tháng để đánh giá kết
quả thực hiện nhiệm vụ và triển khai nhiệm vụ công tác tháng, quý, năm.
Quận tổ chức lớp tập huấn quy chế dân chủ cơ sở; triển khai quán triệt đến các trường học các văn
bản về thực hiện quy chế dân chủ trong trường học (Nghị định số 04/2015/NĐ-CP của
Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số 04/2000/QĐ-BGD&ĐT ngày 01/03/2000 và
Thông tư số 09/2009/TT-BGDĐT ngày 07/5/2009 của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Chỉ thị
số 31/2014/CT-UBND ngày 31/12/2014 của Ủy ban nhân dân thành phố) nhằm nâng cao
nhận thức việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; gắn việc thực hiện quy chế
dân chủ với việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; việc khắc
phục hạn chế khuyết điểm sau kiểm điểm Nghị quyết Trung ương 4 về xây dựng Đảng;
với cuộc vận động “Dân chủ – Kỷ cương – tình thương – trách nhiệm” của ngành;
triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.
Các đơn vị trường học đã xây dựng Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của
nhà trường; Quy chế chi tiêu nội bộ và quản lý sử dụng tài sản công, Quy chế tổ
chức và hoạt động của nhà trường, tổ chức Hội nghị cán bộ, công chức và Đại hội
Cha mẹ học sinh theo quy định. 100% trường học đã triển khai Cổng thông tin điện
tử, tích hợp và kết nối với cổng thông tin điện tử của Sở Giáo dục và Đào tạo để
giới thiệu, cung cấp thông tin đến cha mẹ học sinh và xã hội một cách công
khai, minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả.Việc triển khai các biện pháp thực hiện
quy chế dân chủ trong trường học đã có tác dụng
tích cực trong việc xây dựng sự đồng thuận, tạo không khí dân chủ tin cậy, hợp
tác, cộng đồng trách nhiệm trong đội ngũ, góp phần đẩy mạnh phong trào
thi đua hoàn thành nhiệm vụ chính trị của từng đơn vị.
Tuy nhiên theo thống kê từ năm
học 2014-2015 đến nay, một số trường vẫn còn tình trạng vi phạm quy chế dân
chủ. Cụ thể, Phòng Giáo dục và Đào tạo hàng năm đã tiếp và giải quyết đơn thư
khiếu nại, tố cáo, phản ánh, dân nguyện trung bình 15 vụ/năm. Phần lớn các đơn
thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh đều là đơn không rõ địa chỉ, không
ký tên, đơn mạo danh, nặc danh và vượt cấp. Nội dung liên quan đến công tác
quản lý điều hành, phong cách giao tiếp của Hiệu trưởng; công tác quản lý tài
chính; mối quan hệ giữa các giáo viên, giữa nhà trường với cha mẹ học sinh, …
Tình trạng trên đã dẫn đến bất đồng sâu sắc trong đội ngũ cán bộ, giáo viên,
không khí đoàn kết bị phá vỡ, phân chia bè nhóm, liên kết đấu tranh theo hướng
tiêu cực làm cho môi trường sư phạm bị ảnh hưởng, chất lượng dạy học giảm sút.
Nguyên nhân của tình trạng trên là do sự thiếu dân chủ, thiếu công khai minh
bạch trong các hoạt động của nhà trường; do việc tổ chức quán triệt các nội
dung của quy chế dân chủ đến giáo viên, nhân viên chưa sâu, kỹ nên dẫn đến nhận
thức, ý thức trách nhiệm còn hạn chế trong việc phát huy quyền làm chủ và huy
động tiềm năng trí tuệ của hiệu trưởng, nhà giáo, người học, đội ngũ cán bộ,
công chức của trường trong việc thực hiện quy chế dân chủ.
Trước thực trạng nêu
trên, nhằm thực hiện tốt hơn nữa quy chế dân chủ
trong trường học trong thời gian tới cần thực hiện một số giải pháp như
sau :
1) Tiếp tục tuyên truyền
sâu rộng đến cán bộ đảng viên, giáo viên, công nhân viên Kết luận số 120-KL/TW
ngày 07 tháng 01 năm 2016 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất
lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; Nghị định
số 04/2015/NĐ-CP về thực hiện quy chế dân chủ ở các cơ quan hành chính nhà nước
và đơn vị sự nghiệp công lập; Quyết định số 04/2000/QĐ-BGD&ĐT về thực hiện
quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường” và các văn bản hướng dẫn của
ngành.
2) Xác định và đề cao vai trò trách nhiệm
của người đứng đầu ở các cơ sở giáo dục trong chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ
ở cơ sở, công khai minh bạch, rõ ràng, cụ thể các khoản thu tài trợ đóng góp của
phụ huynh, các chế độ lương, thưởng, các khoản tăng thêm thu nhập của cán bộ,
giáo viên, nhân viên của trường; công khai kế hoạch tuyển dụng, Kế hoạch tuyển
sinh hàng năm nhất là tuyển sinh các lớp đầu cấp; việc phân công giáo viên phụ
trách lớp, thời khóa biểu; giải quyết chế độ chính sách, tổ chức hội nghị cha mẹ
học sinh.
3) Cấp ủy chi bộ, Ban giám hiệu nhà trường
rà soát việc thực hiện quy chế dân chủ tại cơ quan, đơn vị, tạo sự đồng thuận
thống nhất cao trong công tác. Thực hiện tốt nội quy, quy chế chi tiêu nội bộ;
đồng thời nâng cao vai trò và hiệu quả của Ban thanh tra của trương học, tăng
cường công tác tự kiểm tra giám sát của Ban thanh tra phù hợp với tình hình để
đảm bảo tham mưu cho cấp ủy để lãnh, chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ đi vào
chiều sâu, đạt hiệu quả.
4) Thường xuyên quan tâm triển khai các
văn bản của cấp trên đến giáo viên – người lao động trên bảng thông tin nội bộ
và trang Web của nhà trường. Quan tâm chăm lo đời sống, vật chất tinh thần cho
giáo viên – người lao động; phát huy tốt vai trò của tổ công đoàn, tổ bộ môn để
tuyên truyền thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị và nhiệm vụ chuyên môn.
5) Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, hướng dẫn
việc thực hiện quy chế dân chủ ở trường học để thực hiện đạt hiệu quả cơ quan,
đơn vị.
Với
những giải pháp trên và nhằm thực hiện tốt hơn nữa quy chế dân chủ trong trường
học, Ban tổ chức hội nghị đề nghị quý thầy cô giáo tập trung phát biểu thêm một
số ý kiến thảo luận như sau:
- Đánh
giá kết quả thực hiện quy chế dân chủ trong nhà trường trong thời gian qua;
những thuận lợi và khó khăn trong tổ chức thực hiện; các giải pháp cần phải tập
trung trong thời gian tới.
- Công
tác lãnh đạo của cấp ủy chi bộ trường, biện pháp thực hiện của Ban giám hiệu và
sự phối hợp của các đoàn thể trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở trường học
theo tinh thần Nghị định số 04/2015/NĐ-CP ngày 09/01/2015 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết
định số 04/2000/QĐ-BGD&ĐT ngày 01/03/2000 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Trách
nhiệm của người đứng đầu các trường học trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ
sở; trong thực hiện công khai tài chính, tuyển dụng, tuyển sinh, phân công giáo
viên, giải quyết chế độ, chính sách, tổ chức hội nghị cha mẹ học sinh, …
- Vai
trò, trách nhiệm của các đoàn thể (Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hội Cha mẹ học
sinh), của Ban thanh tra nhân dân trong thực hiện quy chế dân chủ ở trường học như
thế nào (nắm
bắt dư luận; hội nghị cán bộ, công chức; phối
hợp hoạt động, giám sát, ...), có khó khăn, thuận lợi và kiến nghị, đề
xuất gì
Hội nghị rất mong nhận được những ý kiến tham gia đóng góp, trao đổi nêu rõ
cách làm, những kinh nghiệm hay của các đơn vị. Đồng thời, cũng rất mong nhận
được ý kiến chỉ đạo của Ban Dân vận Thành ủy, của Sở Giáo dục và Đào tạo để
giúp các trường tiếp tục thực hiện có hiệu quả quy chế dân chủ trong trường
học, góp phần hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị; thực hiện thắng lợi Nghị quyết
Đại hội Đảng bộ các cấp và thực hiện thành công chương trình hành động của Thành
ủy và UBND thành phố thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW “Đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.
