Cấu trúc đề thi các môn trong kỳ thi lớp 10 tại TP.HCM năm 2019 cơ bản không thay đổi nhưng sẽ thay đổi cách đặt câu hỏi để kích thích tư duy sáng tạo của học sinh.
Dù không gặp nhiều áp lực về số học sinh tăng đột biến như năm học 2018 nhưng kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại TP.HCM năm học 2019 sẽ có những thay đổi quan trọng.
1. Không công bố đề minh họa
Sở GD&ĐT TP.HCM cho biết khác với mọi năm, năm 2019, sở sẽ không công bố đề thi minh họa trong kỳ thi lớp 10. Theo quy định của UBND TP.HCM, thời gian dự thi của kỳ thi lớp 10 năm 2019 sẽ do giám đốc sở GD&ĐT quyết định. Thí sinh dự thi sẽ trải qua bài thi Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ.
2. Nhiều thay đổi trong đề thi Văn, Toán, Anh
Môn Toán: Mở rộng kiến thức hình học lớp 9
Thạc sĩ Dương Bửu Lộc, chuyên viên phụ trách môn toán Sở GD-ĐT, thông tin đề thi môn toán sẽ có 8 câu hỏi bao gồm những kiến thức liên quan đến đồ thị hàm số, căn thức, phương trình và hệ phương trình, hình học không gian... Đặc biệt, ông Lộc lưu ý, nếu câu hỏi về hình học không gian của đề thi năm trước chỉ khu trú vào kiến thức của lớp 8 với hình chóp, hình lăng trụ, hình chữ nhật... thì năm nay đề thi có thể sẽ mở rộng với kiến thức lớp 9 thông qua các nội dung về khối cầu, khối nón, khối trụ...
Trong những kỳ tuyển sinh gần đây, hầu hết học sinh lớp 9 quan tâm đến các câu hỏi thực tiễn sẽ xuất hiện trong đề thi. Vì vậy, thạc sĩ Lộc cho hay, trong đề thi sắp tới có thể xuất hiện từ 2 - 3 câu hỏi dạng này. Thang điểm dành khoảng 3 điểm cho các bài toán đề cập đến kiến thức toán hoặc có thể là sinh học, hóa học, vật lý… nhưng không gây áp lực khiến học sinh phải học nhiều môn và không bắt buộc phải nhớ nhiều công thức, kiến thức chi tiết. Có thể trong đề sẽ nhắc lại công thức nhưng thí sinh cần hiểu kiến thức môn đó và vận dụng toán vào giải quyết câu hỏi.
Với những yêu cầu của đề thi nêu trên, ông Lộc lưu ý, học sinh có thể vượt qua các câu hỏi khi học một cách có tích lũy, tức là học hiểu chứ không phải học dàn trải, học thuộc lòng công thức toán học.
Môn Văn: Hai lựa chọn câu hỏi nghị luận văn học
Với môn ngữ văn, thạc sĩ Trần Tiến Thành, chuyên viên Sở GD-ĐT, cho hay cấu trúc đề tuyển sinh lớp 10 không thay đổi so với năm học 2018 - 2019, tức bao gồm 3 phần: đọc hiểu (3 điểm), nghị luận xã hội (3 điểm) và nghị luận văn học (4 điểm), với thời gian làm bài 120 phút. Ở phần đọc hiểu, các văn bản được chọn có thể là văn bản nhật dụng, nghị luận xã hội, thường thức đời sống, khoa học... Các câu hỏi được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó, nhận biết, thông hiểu đến vận dụng. Có thể là các câu hỏi yêu cầu phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh, nêu nội dung văn bản, yêu cầu phân tích, đánh giá, liên hệ, so sánh, sáng tạo nội dung mới... Trong các câu hỏi đọc hiểu có 1 câu về tiếng Việt.
Ở phần nghị luận xã hội, thí sinh sẽ phải trình bày bài viết có độ dài khoảng 1 trang giấy trên cơ sở sử dụng phối hợp các thao tác lập luận vào bài làm. Nhất là các thao tác giải thích, chứng minh, bình luận. Khi bàn luận, học sinh cũng cần rút ra bài học về nhận thức và hành động cho chính bản thân mình.
Phần yêu cầu nghị luận văn học, thí sinh có 2 lựa chọn. Trong đó, đề 1 sẽ là cách hỏi quen thuộc như phân tích, cảm nhận tác phẩm thơ, truyện trong chương trình, từ đó đặt ra yêu cầu sáng tạo, mở rộng thể hiện qua việc liên hệ đến tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống, làm sáng rõ một ý kiến… Đề 2 có cách hỏi mới hơn, gợi mở hơn và thí sinh có thể căn cứ vào việc nắm vững kiến thức và kỹ năng để chọn cho mình đề bài phù hợp.
Môn Ngoại ngữ: Không đặt nặng yêu cầu ngữ pháp về ngoại ngữ
Ở môn thi tiếng Anh, ông Trần Đình Nguyễn Lữ, chuyên viên tiếng Anh của Sở, thông tin cấu trúc đề thi 2019 sẽ không thay đổi so với đề thi 2018 nhằm đảm bảo quá trình đổi mới kiểm tra, đánh giá. Đề thi mang tính học thuật, khoa học, phù hợp xu thế nhưng không gây xáo trộn, căng thẳng không đáng có trong việc dạy và học của giáo viên và học sinh.
Nội dung các câu hỏi sẽ tăng cường hơn nữa các yếu tố mang tính thực tiễn liên quan đến các chủ đề, chủ điểm có trong chương trình học. Học sinh sẽ vận dụng kiến thức được học để hiểu đúng và sử dụng tiếng Anh chính xác trong các tình huống thực tế gần gũi, phù hợp tâm lý lứa tuổi. Đề thi sẽ không đặt quá nặng yêu cầu kiến thức ngữ pháp.
Ông Lữ tư vấn, để làm bài thi tốt, trong quá trình học, học sinh cần chú ý trau dồi từ vựng, liên hệ bài học với thực tế cuộc sống để trang bị cho mình ý tưởng và từ ngữ.
4. Giáo viên phải chủ động, sáng tạo
Kết quả thống kê khoảng 51% thí sinh đạt điểm dưới trung bình môn toán trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10, ông Dương Bửu Lộc, chuyên viên môn toán của Sở GD-ĐT, chỉ ra rằng HS còn gặp khó khăn ở phần hình học không gian, bài toán thực tế và mất điểm qua cách trình bày. Tuy nhiên, lãnh đạo Sở nhấn mạnh, Sở không gây áp lực với các trường về tỷ lệ bởi việc biên soạn đề thi theo hướng đổi mới này nhằm thay đổi việc kiểm tra, đánh giá HS theo hướng phát triển năng lực. Đáp ứng yêu cầu phát triển toàn diện, HS biết vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn; tăng cường tính tự học, sáng tạo, tránh tình trạng học vẹt, học tủ; định hướng một số kiến thức, kỹ năng cần thiết cho HS lớp 9 khi bước vào bậc THPT.
Cụ thể, chuyên viên của Sở đề nghị, mỗi quận, huyện có thể đề xuất 5 đề minh họa theo cấu trúc đã ban hành để tạo nguồn tham khảo cho đội ngũ giáo viên lớp 9 và có những phương pháp giảng dạy phù hợp cho HS. Thêm vào đó cần hướng dẫn HS cách trình bày, kỹ năng liên hệ giữa hình học không gian với hình học phẳng…
Để chuẩn bị cho quá trình giảng dạy, ông Nguyễn Văn Hiếu nói thêm, với định hướng đổi mới như vậy, giáo viên phải sáng tạo chứ không còn phụ thuộc vào giáo án. Trên cơ sở thực hiện đầy đủ chương trình của Bộ GD-ĐT để HS đạt được chuẩn kiến thức, kỹ năng cần thiết, các nội dung dạy học phải luôn được cập nhật, không gò bó trong sách giáo khoa hay trong giáo án như thời gian trước đây. Giờ đây giáo viên có toàn quyền chủ động về thời gian truyền đạt kiến thức trong một tiết học để đảm bảo HS vừa sức tiếp thu kiến thức. Bên cạnh đó, giáo viên phải áp dụng các phương pháp dạy học tích cực giúp HS phát huy tính chủ động, sáng tạo của mình.